Z dniem 1 września 2019 r. weszły w życie nowe przepisy dotyczące tzw. „białej księgi” VAT. Nowe regulacje wprowadzają nowy rejestr podatników VAT czynnych, w którym znajdzie się więcej danych niż w obecnie istniejącym, łatwiejsze ma być również wyszukiwanie danych w tym rejestrze. Wszystko to po to, by w dalszym ciągu ograniczać wyłudzenia w zakresie podatku VAT i po to by ułatwić podatnikom możliwość ustalenia kiedy uczestniczą oni (być może nieświadomie) w procederze wyłudzania VAT.
Nowelizacja ustawy o VAT wprowadziła zmianę w brzmieniu art. 96b ustawy o VAT. Na mocy nowych regulacji połączone zostały, stanowiące do niedawna odrębne rejestry: podatników, których nie zarejestrowano i podatników, których wykreślono, z rejestrem podatników przywróconych i zarejestrowanych VAT czynnych. Utworzenie jednej bazy zawierającej wszystkie ww. informacje z całą pewnością ułatwi i przyśpieszy proces wyszukiwania danych o podatnikach VAT. Informacje zamieszczone w wykazie będzie można wyszukiwać według numeru NIP lub fragmentu nazwy (nazwiska) wyszukiwanego podmiotu. Wykaz ten będzie aktualizowany raz na dobę, w każdy dzień roboczy. Istotne jest również to, że w nowym wykazie znajdzie się znacznie więcej danych aniżeli w tym istniejącym na dziś. Wykaz będzie zawierał dodatkowo w szczególności takie dane jak stałe miejsce prowadzenia działalności czy numer rachunku bankowego.
Ujawnienie w rejestrze dodatkowych danych takich jak numer rachunku bankowego jest podyktowane kolejnymi zmianami, które wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2020 r. Ta z kolei nowelizacja już nie do końca będzie miała na celu ułatwienia dla podatników, a wręcz przeciwnie – będzie ona wprowadzać kolejne sankcje za niekorzystanie z danych znajdujących się w nowym rejestrze.
Z dniem 1 stycznia 2020 r. znowelizowane zostaną trzy ustawy: ustawa o PIT, CIT i Ordynacja podatkowa. Na mocy nowych przepisów ustawy o PIT i CIT wykluczone zostaną z kosztów uzyskania przychodów te wydatki, których wysokość przekroczy 15.000 zł, i które nie zostaną uregulowane przelewem bankowym na rachunek sprzedawcy ujawniony w „białej księdze”.
Kolejna sankcja to solidarna odpowiedzialność kupującego za zobowiązania VAT sprzedawcy. Odpowiedzialność ta będzie miała miejsce również w sytuacji, w której płatność z tytułu wydatków będących podstawą do odliczenia VAT, przekraczająca 15.000 zł, zostanie zrealizowana na rachunek sprzedawcy inny niż wykazany w „białej księdze”.
Nowe przepisy będą również przewidywać możliwość uniknięcia opisanych powyżej sankcji. Uniknięcie ww. sankcji będzie możliwe w dwóch przypadkach: po pierwsze – jeżeli kupujący dokona płatności metodą split payment, po drugie – jeżeli kupujący pomimo tego, że dokona zapłaty należności na rachunek inny niż zawarty w wykazie złoży zawiadomienie o zapłacie należności na ten rachunek do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla wystawcy faktury w terminie trzech dni od dnia zlecenia przelewu.
Podsumowując regulacje dotyczące „białej księgi” usprawnia z pewnością korzystanie z listy podatników VAT. Niestety jednak, jak to zazwyczaj w praktyce bywa, przepisy te wprowadzają również kolejne utrudnienia dla podatników VAT – np. konieczność sprawdzania w wykazie aktualnych nr rachunków bankowych swoich kontrahentów i realizowania przelewów tylko na te konkretne rachunki lub płacenia metodą split payment. Krótko mówiąc Ministerstwo robi wszystko, aby delikatnie mówiąc „zmotywować” podatników do praktycznego stosowania plit payment, robi też wszystko aby mieć coraz większą kontrolę nad przepływami finansowymi na rachunkach bankowych przedsiębiorców.
